Ապահովագրական բժշկություն

Սկիզբը՝ «ՀՀ»՝ ապրիլի 29-ի, մայիսի 13-ի համարներում

Ո՞ր հանգրվանում ենք

Կարեւորը պարտադիր ապահովագրության կայացումն է

«Հայաստանում պարտադիր բժշկական ապահովագրության ներդրման կարեւորագույն պայմանը քաղաքական կամքի եւ հետեւողականության դրսեւորումն է։ Վերջին տասը տարիների ընթացքում թե՛ խորհրդարանական, թե՛ նախագահական ընտրությունների ժամանակ բոլոր քաղաքական ուժերի եւ հիմնական թեկնածուների նախընտրական ծրագրերում պարտադիր բժշկական համակարգի ներդրումն ինչ-որ ձեւով արտացոլվել է։ Բայց, ցավոք, ընտրություններից հետո այդ հարցը երկրորդ պլան է մղվել։ Հիմա ձեռնարկվող որոշակի քայլերը հույս են ներշնչում, որ այս անգամ կես ճանապարհին չենք մնա»,–ասում է «Դիագնոստիկա» բժշկական միավորման գլխավոր տնօրեն, առողջապահության տնտեսագետ Սարո Ծատուրյանը։

Կենտրոնական բանկի եւ առողջապահության ոլորտի փորձագետների համատեղ աշխատանքային խումբն այժմ ուսումնասիրում է պարտադիր ապահովագրության համակարգի ներդրման հնարավորությունները։ Ինչպես տեղեկացնում են՝ լուրջ հետազոտություններ եւ հաշվարկներ են կատարվում։

«2006-ից սկսած՝ որպես ֆինանսավարկային ընդհանուր ոլորտի մի մաս՝ ապահովագրական համակարգի զարգացումը կենտրոնական բանկն է կարգավորում։ Իրական հույսեր կան, որ ինչպես ժամանակին բանկային համակարգը կարգավորվեց՝ դաշտին հուսալիություն հաղորդվեց ու զարգացավ, նույնը կհաջողվի նաեւ ապահովագրության ոլորտում։ Բայց բժշկական ապահովագրությունը յուրահատուկ ոլորտ է։ Ցանկալի կլիներ, որ գոնե հետագա քայլերի ժամանակ առողջապահության համակարգին ներսից ծանոթ ավելի շատ մասնագետներ, հասարակական կազմակերպությունների, մասնագիտական ասոցիացիաների ներկայացուցիչներ եւս ընդգրկվեին։ Համոզված եմ, որ պարտադիր բժշկական ապահովագրության կայացումը մեծապես կախված է ծառայությունների գների իրատեսական լինելուց։ Ապահովագրությունը երաշխավորված ձեւով պիտի փոխհատուցի մատուցված ծառայությունների իրական ծախսերը, եւ ոչ մի լրացուցիչ վճարի կարիք չպիտի լինի։ Որպեսզի եւ բուժանձնակազմը համապատասխան վարձատրություն ստանա, եւ բուժհիմնարկն իր ծախսերը փոխհատուցի եւ անհրաժեշտ բոլոր պարագաները, նյութերը կարողանան գնել։ Հակառակ դեպքում այդ համակարգը կնմանվի այսօրվա պետպատվերին։ Գաղտնիք չէ, որ պետպատվերի եւ իրական գների միջեւ այսօր զգալի տարբերություններ կան»,–շարունակում է զրուցակիցս։

Ապահովագրության զարգացման պատմությանը քաջատեղյակ փորձագետն այն կարծիքի է, որ սկզբնական փուլում բնակչության սահմանափակ՝ թեկուզ 5-10% ընդգրկմամբ պարտադիր բժշկական ապահովագրության այնպիսի համակարգ պետք է կազմակերպվի, որ մարդն ապահովագրական պոլիսով ոչ միայն առանց իր գրպանից լրացուցիչ գումար տալու որակյալ բուժօգնություն ստանա, այլեւ նորմալ պայմաններում լավ սպասարկում եւ բարեհամբույր վերաբերմունքի արժանանա։ Այս պարագայում համակարգի հետագա ընդլայնումը ժամանակի խնդիր կդառնա։ Հայաստանի պես փոքր երկրում, ուր շահութաբեր բիզնեսներն ի տես են հանրությանը, բժշկական պարտադիր ապահովագրությունը նպատակահարմար է սկսել վճարունակ կազմակերպություններին ընդգրկելուց։

«Այսօր Հայաստանում գործող բժշկական կամավոր ապահովագրական ծրագրերի ապահովագրավճարի տարեկան միջին չափը տատանվում է 50-60-ից մինչեւ 120-150 հազար դրամի սահմաններում։ Մեզանում ոլորտներ կան, ուր միջին աշխատավարձը, ընդհանուր վիճակի գնահատականով, կազմում է ամսական 150 հազար դրամից ոչ պակաս։ Այդքան աշխատավարձ վճարող գործատուի համար, կարծում եմ, շատ ծանր բեռ չի լինի յուրաքանչյուր աշխատողի համար ամիսը եւս 5 հազար դրամ ապահովագրավճար տալը (տարեկան՝ 60 հազար)։ Այդքան արժեն այսօրվա կամավոր ապահովագրական նվազագույն ծրագրերը՝ բնակչության բավական փոքր ընդգրկմամբ։ Մինչդեռ պարտադիր ապահովագրության դեպքում ոչ թե տասնյակ կամ հարյուրավոր, այլ հազարավոր եւ տասնյակ հազարավոր մարդիկ են ընդգրկվում։ Բնականաբար՝ գինն իջնում է։ Հետեւաբար, եթե այսօր 1-2 ոլորտ, որտեղ 15-20 հազար մարդ է աշխատում մտնի ապահովագրական դաշտ, ապա ապահովագրավճարների չափը հնարավոր կլինի այսօր շուկայում գործող մասնավոր դրույքաչափերից ավելի ցածր սահմանել։ Եվ աշխատավարձի ֆոնդի առավելագույնը 3-5%-ի չափ լրացուցիչ ծախս անելով՝ գործատուները կարող են իրենց աշխատողներին ապահովագրել։ Եթե ապահովագրվում է 10 հոգանոց կոլեկտիվ, ապա հավանականությունը, որ այդ 10-ից 1-2-ը տարվա ընթացքում կհիվանդանան, բժշկի կդիմեն եւ ծախս կարվի՝ ավելի մեծ է, քան եթե ապահովագրվում է 10 հազարանոց կոլեկտիվ։ Որովհետեւ 10 հազարի մեջ ռիսկերը ոչ միայն նույն հարաբերությամբ չեն աճում, այլ նվազում են։ Սա ոչ միայն որպես փորձագետ իմ գնահատականն է, այլեւ տասնամյակների, դարերի փորձով ապացուցված բան է։ Իմ կարծիքով այսօր իրական նախադրյալներ կան կարեւոր այս գործն սկսելու համար։ Փուլ առ փուլ։ Իհարկե, ընթացքում շատ ու շատ հարցեր ի հայտ կգան։ Ասենք՝ ինչպե՞ս պետք է մշակվեն ապահովագրական բուժօգնության ծրագրերը, ո՞ր ծառայությունները պետք է պետպատվերի ծրագրից դուրս գան, որո՞նք պիտի մտնեն ապահովագրական ծրագրերի մեջ, արդյո՞ք Հայաստանում գործող բոլոր բուժհիմնարկները պետք է ապահովագրվածներին բուժծառայություններ մատուցեն, թե՞ հատուկ չափանիշներ պիտի մշակվեն։ Բոլոր պարագաներում պարտադիր ապահովագրությունը նաեւ կխթանի առողջապահական մեր համակարգի մակարդակի աստիճանական բարձրացմանը։ Ապահովագրական բուժօգնությունից գումարներ ստանալու համար բուժհիմնարկները կձգտեն ավելի բարձր որակի բուժծառայություն մատուցել։ Սրանք փոխկապակցված գործընթացներ են լինելու։ Կարեւորն սկսելն է։ Հույս ունեմ, որ տեսանելի ժամկետներում կմշակվի պարտադիր բժշկական ապահովագրության համակարգի ներդրման հայեցակարգը, լայն քննարկումների արդյունքում օրենքի, ենթաօրենսդրական ակտերի նախագծեր կմշակվեն։ Որպես կանոն, այդպես են կյանքի կոչվում պետական լուծում պահանջող բոլոր լուրջ ձեռնարկումները։ Դրա համար պետք է, որ այս գնացքն առանց դադարի առաջ մղվի»,–վստահեցնում է Սարո Ծատուրյանը։

Հուսանք։ Հակառակ դեպքում, անշուշտ, պատճառներ, հիմնավորումներ կգտնվեն, թե ինչո՞ւ պարտադիր բժշկական ապահովագրությունն այս անգամ էլ չիրականացավ։ Բայց դա ողջ աշխարհում առողջապահության համակարգն ավելի մատչելի դարձնելու ամենաարդարացված ձեւերից մեկն է։

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ